Do Polski dociera coraz więcej uchodźców z Ukrainy, a w śród nich dzieci. Co w sytuacji kiedy małoletni przekroczy samotnie granicę? W jaki sposób można ustanowić opiekuna tymczasowego dla takiej osoby?
Kto może zostać opiekunem tymczasowym
Na wstępie należy podkreślić, że ta instytucja dotyczy wyłącznie ukraińskich dzieci, które przybyły do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa (art. 1 ust. 1 ustawy)
Opiekun tymczasowy reprezentuje oraz sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem jedynie małoletniego obywatela Ukrainy. Powinien on jednak uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.
Kto może nim zostać? Zgodnie z ustawą opiekun tymczasowy powinien być ustanowiony przede wszystkim spośród:
- Krewnych;
- Powinowatych
- Osób dających rękojmie należytego wykonywania obowiązków opiekuna.
Jeżeli taki osób nie ma to, na wniosek sądu, ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych mają wskazać takiego kandydata w terminie 48 godzin.
Ważne: Ustanawiając opiekuna tymczasowego sąd kieruje się dobrem dziecka.
Dla kilku małoletnich można ustanowić jednego opiekuna tymczasowego, jeżeli nie zachodzi sprzeczność między ich interesami. Opiekunem tymczasowym dla rodzeństwa w miarę możliwości należy ustanowić tę samą osobę.
Jak wygląda postępowanie?
W sprawie o ustanowienie opiekuna tymczasowego sąd orzeka w postępowaniu nieprocesowym po przeprowadzeniu rozprawy.
Sąd przesłuchuje kandydata na opiekuna tymczasowego i osobę sprawującą faktyczną pieczę nad małoletnim oraz wysłuchuje małoletniego, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenie.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli kandydat na opiekuna tymczasowego sprawuje faktyczną pieczę nad małoletnim, a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości co do prawidłowego wykonywania tej pieczy i dobro małoletniego się temu nie sprzeciwia, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe wyłącznie do dowodów z dokumentów i rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym (czyli bez obecności stron).
Ważne: W postępowaniu nie pobiera się opłat. Wszelkie wydatki ponosi Skarb Państwa
Sąd rozpoznaje sprawę bezzwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu do sądu wniosku lub powzięcia informacji o konieczności ustanowienia opiekuna tymczasowego.
Postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania.
Jego odpis sąd doręcza uczestnikom postępowania, właściwej jednostce pomocy społecznej oraz Komendantowi Głównemu Straży Granicznej.
